惟永元元年秋七月，有汉元舅曰车骑将军窦宪，寅亮圣明，登翼王室，纳于大麓，维清缉熙。乃与执金吾耿秉，述职巡御。理兵于朔方。鹰扬之校，螭虎之士，爰该六师，暨南单于、东胡乌桓、西戎氐羌，侯王君长之群，骁骑三万。元戎轻武，长毂四分，云辎蔽路，万有三千余乘。勒以八阵，莅以威神，玄甲耀目，朱旗绛天。遂陵高阙，下鸡鹿，经碛卤，绝大漠，斩温禺以衅鼓，血尸逐以染锷。然后四校横徂，星流彗扫，萧条万里，野无遗寇。于是域灭区殚，反旆而旋，考传验图，穷览其山川。遂逾涿邪，跨安侯，乘燕然，蹑冒顿之区落，焚老上之龙庭。上以摅高、文之宿愤，光祖宗之玄灵；下以安固后嗣，恢拓境宇，振大汉之天声。兹所谓一劳而久逸，暂费而永宁者也，乃遂封山刊石，昭铭盛德。其辞曰：

铄王师兮征荒裔，
剿凶虐兮截海外。
夐其邈兮亘地界，
封神丘兮建隆嵑，
熙帝载兮振万世！

　　wéi yǒng yuán yuán nián qiū qī yuè ，yǒu hàn yuán jiù yuē chē qí jiāng jun1 dòu xiàn ，yín liàng shèng míng ，dēng yì wáng shì ，nà yú dà lù ，wéi qīng jī xī 。nǎi yǔ zhí jīn wú gěng bǐng ，shù zhí xún yù 。lǐ bīng yú shuò fāng 。yīng yáng zhī xiào ，chī hǔ zhī shì ，yuán gāi liù shī ，jì nán dān yú 、dōng hú wū huán 、xī róng dī qiāng ，hóu wáng jun1 zhǎng zhī qún ，xiāo qí sān wàn 。yuán róng qīng wǔ ，zhǎng gū sì fèn ，yún zī bì lù ，wàn yǒu sān qiān yú chéng 。lè yǐ bā zhèn ，lì yǐ wēi shén ，xuán jiǎ yào mù ，zhū qí jiàng tiān 。suí líng gāo què ，xià jī lù ，jīng qì lǔ ，jué dà mò ，zhǎn wēn yú yǐ xìn gǔ ，xuè shī zhú yǐ rǎn è 。rán hòu sì xiào héng cú ，xīng liú huì sǎo ，xiāo tiáo wàn lǐ ，yě wú yí kòu 。yú shì yù miè qū dān ，fǎn pèi ér xuán ，kǎo chuán yàn tú ，qióng lǎn qí shān chuān 。suí yú zhuō xié ，kuà ān hóu ，chéng yàn rán ，niè mào dùn zhī qū luò ，fén lǎo shàng zhī lóng tíng 。shàng yǐ shū gāo 、wén zhī xiǔ fèn ，guāng zǔ zōng zhī xuán líng ；xià yǐ ān gù hòu sì ，huī tuò jìng yǔ ，zhèn dà hàn zhī tiān shēng 。zī suǒ wèi yī láo ér jiǔ yì ，zàn fèi ér yǒng níng zhě yě ，nǎi suí fēng shān kān shí ，zhāo míng shèng dé 。qí cí yuē ：

shuò wáng shī xī zhēng huāng yì ，
jiǎo xiōng nuè xī jié hǎi wài 。
xuàn qí miǎo xī gèn dì jiè ，
fēng shén qiū xī jiàn lóng kě ，
xī dì zǎi xī zhèn wàn shì ！

　　子犹瓶矣。观瓶之居，居井之眉。处高临深，动而近危。酒醪不入口，臧水满怀。不得左右，牵于纆徽。一旦叀礙，为瓽所轠。身提黄泉，骨肉为泥。自用如此，不如鸱夷。

　　鸱夷滑稽，腹大如壶。尽日盛酒，人复借酤。常为国器，讬于属车。出入两宫，经营公家。由是言之，酒何过乎？ 

　　zǐ yóu píng yǐ 。guān píng zhī jū ，jū jǐng zhī méi 。chù gāo lín shēn ，dòng ér jìn wēi 。jiǔ láo bú rù kǒu ，zāng shuǐ mǎn huái 。bú dé zuǒ yòu ，qiān yú mò huī 。yī dàn huì ài ，wéi dàng suǒ léi 。shēn tí huáng quán ，gǔ ròu wéi ní 。zì yòng rú cǐ ，bú rú chī yí 。

　　chī yí huá jī ，fù dà rú hú 。jìn rì shèng jiǔ ，rén fù jiè gū 。cháng wéi guó qì ，tuō yú shǔ chē 。chū rù liǎng gōng ，jīng yíng gōng jiā 。yóu shì yán zhī ，jiǔ hé guò hū ？ 

　　楚太子有疾，而吴客往问之曰：“伏闻太子玉体不安，亦少间乎？”太子曰：“惫！谨谢客。”客因称曰：“今时天下安宁，四宇和平，太子方富于年。意者久耽安乐，日夜无极，邪气袭逆，中若节轖。纷屯澹淡，嘘唏烦酲，惕惕怵怵，卧不得瞑。虚中重听，恶闻人声，精神越渫，百病咸生。聪明眩曜，悦怒不平。久执不废，大命乃倾。太子岂有是乎？”太子曰：“谨谢客。赖君之力，时时有之，然未至于是也。”客曰：“今夫贵人之子，必官居而闺处，内有保母，外有傅父，欲交无所。饮食则温淳甘脆，脭醲肥厚；衣裳则杂遝曼煖，燂烁热暑。虽有金石之坚，犹将销铄而挺解也，况其在筋骨之间乎哉？故曰：纵耳目之欲，恣支体之安者，伤血脉之和。且夫出舆入辇，命曰蹷痿之机；洞房清宫，命曰寒热之媒；皓齿蛾眉，命曰伐性之斧；甘脆肥脓，命曰腐肠之药。今太子肤色靡曼，四支委随，筋骨挺解，血脉淫濯，手足堕窳；越女侍前，齐姬奉后；往来游宴，纵恣于曲房隐间之中。此甘餐毒药，戏猛兽之爪牙也。所从来者至深远，淹滞永久而不废，虽令扁鹊治内，巫咸治外，尚何及哉！今如太子之病者，独宜世之君子，博见强识，承间语事，变度易意，常无离侧，以为羽翼。淹沉之乐，浩唐之心，遁佚之志，其奚由至哉！”

　　太子曰：“诺。病己，请事此言。”
　　客曰：“今太子之病，可无药石针刺灸疗而已，可以要言妙道说而去之，不欲闻之乎？”
　　太子曰：“仆愿闻之。”
　　客曰：“龙门之桐，高百尺而无枝。中郁结之轮菌，根扶疏以分离。上有千仞之峰，下临百丈之谿。湍流溯波，又澹淡之。其根半死半生。冬则烈风漂霰、飞雪之所激也，夏则雷霆、霹雳之所感也。朝则鹂黄、鳱鴠鸣焉，暮则羁雌、迷鸟宿焉。独鹄晨号乎其上，鹍鸡哀鸣翔乎其下。于是背秋涉冬，使琴挚斫斩以为琴，野茧之丝以为弦，孤子之钩以为隐，九寡之珥以为约。使师堂操畅，伯子牙为之歌。歌曰：‘麦秀兮雉朝飞，向虚壑兮背槁槐，依绝区兮临回溪。’飞鸟闻之，翕翼而不能去；野兽闻之，垂耳而不能行；蚑、蟜、蝼、蚁闻之，拄喙而不能前。此亦天下之至悲也，太子能强起听之乎？”

　　太子曰：“仆病未能也。”
　　客曰：“犓牛之腴，菜以笋蒲。肥狗之和，冒以山肤。楚苗之食，安胡之飰抟之不解，一啜而散。于是使伊尹煎熬，易牙调和。熊蹯之臑，芍药之酱。薄耆之炙，鲜鲤之鱠。秋黄之苏，白露之茹。兰英之酒，酌以涤口。山梁之餐，豢豹之胎。小飰大歠，如汤沃雪。此亦天下之至美也，太子能强起尝之乎？”

　　太子曰：“仆病未能也。”
　　客曰：“钟、岱之牡，齿至之车；前似飞鸟，后类距虚，穱麦服处，躁中烦外。羁坚辔，附易路。于是伯乐相其前后，王良、造父为之御，秦缺、楼季为之右。此两人者，马佚能止之，车覆能起之。于是使射千镒之重，争千里之逐。此亦天下之至骏也，太子能强起乘之乎？”

　　太子曰：“仆病未能也。”
　　客曰：“既登景夷之台，南望荆山，北望汝海，左江右湖，其乐无有。于是使博辩之士，原本山川，极命草木，比物属事，离辞连类。浮游览观，乃下置酒于虞怀之宫。连廊四注，台城层构，纷纭玄绿。辇道邪交，黄池纡曲。溷章、白鹭，孔鸟、鶤鵠，鵷雏、鵁鶄，翠鬣紫缨。螭龙、德牧，邕邕群鸣。阳鱼腾跃，奋翼振鳞。漃漻薵蓼，蔓草芳苓。女桑、河柳，素叶紫茎。苗松、豫章，条上造天。梧桐、并闾，极望成林。众芳芬郁，乱于五风。从容猗靡，消息阳阴。列坐纵酒，荡乐娱心。景春佐酒，杜连理音。滋味杂陈，肴糅错该。练色娱目，流声悦耳。于是乃发激楚之结风，扬郑、卫之皓乐。使先施、徵舒、阳文、段干、吴娃、闾、傅予之徒，杂裾垂髾，目窕心与；揄流波，杂杜若，蒙清尘，被兰泽，嬿服而御。此亦天下之靡丽皓侈广博之乐也，太子能强起游乎？”

　　太子曰：“仆病未能也。”
　　客曰：“将为太子驯骐骥之马，驾飞軨之舆，乘牡骏之乘。右夏服之劲箭，左乌号之雕弓。游涉乎云林，周驰乎兰泽，弭节乎江浔。掩青蘋，游清风。陶阳气，荡春心。逐狡兽，集轻禽。于是极犬马之才，困野兽之足，穷相御之智巧，恐虎豹，慑鸷鸟。逐马鸣镳，鱼跨麋角。履游麕兔，蹈践麖鹿，汗流沫坠，冤伏陵窘。无创而死者，固足充后乘矣。此校猎之至壮也，太子能强起游乎？”

　　太子曰：“仆病未能也。”然阳气见于眉宇之间，侵淫而上，几满大宅。
　　客见太子有悦色，遂推而进之曰：“冥火薄天，兵车雷运，旍旗偃蹇，羽毛肃纷。驰骋角逐，慕味争先。徼墨广博，观望之有圻。纯粹全牺，献之公门。”

　　太子曰：“善！愿复闻之。”
　　客曰：“未既。于是榛林深泽，烟云闇莫，兕虎并作。毅武孔猛，袒裼身薄。白刃磑磑，矛戟交错。收获掌功，赏赐金帛。掩蘋肆若，为牧人席。旨酒嘉肴，羞炰宾客。涌觞并起，动心惊耳。诚不必悔，决绝以诺；贞信之色，形于金石。高歌陈唱，万岁无斁。此真太子之所喜也，能强起耳游乎？”

　　太子曰：“仆甚愿从，直恐为诸大夫累耳。”然而有起色矣。
　　客曰：“将以八月之望，与诸侯远方交游兄弟，并往观涛乎广陵之曲江。至则未见涛之形也，徒观水力之所到，则恤然足以骇矣。观其所驾轶者，所擢拔者，所扬汩者，所温汾者，所涤汔者，虽有心略辞给，固未能缕形其所由然也。怳兮忽兮，聊兮栗兮，混汩汩兮，忽兮慌兮，俶兮傥兮，浩瀇瀁兮，慌旷旷兮。秉意乎南山，通望乎东海。虹洞兮苍天，极虑乎崖涘。流揽无穷，归神日母。汩乘流而下降兮，或不知其所止。或纷纭其流折兮，忽缪往而不来。临朱汜而远逝兮，中虚烦而益怠。莫离散而发曙兮，内存心而自持。于是澡概胸中，洒练五藏，澹澉手足，颓濯发齿。揄弃恬怠，输写淟浊，分决狐疑，发皇耳目。当是之时，虽有淹病滞疾，犹将伸伛起躄，发瞽披聋而观望之也，况直眇小烦懑，酲醲病酒之徒哉！故曰：发蒙解惑，不足以言也。”

　　太子曰：“善，然则涛何气哉？”
　　答曰：“不记也，然闻于师曰，似神而非者三：疾雷闻百里；江水逆流，海水上潮；山出云内，日夜不止。衍溢漂疾，波涌而涛起。其始起也，洪淋淋焉，若白鹭之下翔。其少进也，浩浩溰溰，如素车白马帷盖之张。其波涌而云乱，扰扰焉如三军之腾装。其旁作而奔起者，飘飘焉如轻车之勒兵。六驾蛟龙，附从太白，纯驰皓蜺，前后络绎。顒顒卬卬，椐椐彊彊，莘莘将将。壁垒重坚，沓杂似军行。訇隐匈礚，轧盘涌裔，原不可当。观其两旁。则滂渤怫郁，闇漠感突，上击下律，有似勇壮之卒，突怒而无畏。蹈壁冲津，穷曲随隈，逾岸出追。遇者死，当者坏。初发乎或围之津涯，荄轸谷分。回翔青篾，衔枚檀桓。弭节伍子之山，通厉骨母之场，凌赤岸，篲扶桑，横奔似雷行。诚奋厥武，如振如怒。沌沌浑浑，状如奔马。混混庉庉，声如雷鼓。发怒庢沓，清升踰跇，侯波奋振，合战于藉藉之口。鸟不及飞，鱼不及回，兽不及走。纷纷翼翼，波涌云乱，荡取南山，背击北岸，覆亏丘陵，平夷西畔。险险戏戏，崩坏陂池，决胜乃罢。汩潺湲，披扬流洒。横暴之极，鱼鳖失势，颠倒偃侧，沋沋湲湲，蒲伏连延。神物怪疑，不可胜言，直使人踣焉，洄闇凄怆焉。此天下怪异诡观也，太子能强起观之乎？”

　　太子曰：“仆病，未能也。”
　　客曰：“将为太子奏方术之士有资略者，若庄周、魏牟、杨朱、墨濯、便蜎、詹何之伦，使之论天下之精微，理万物之是非；孔、老览观，孟子持筹而算之，万不失一。此亦天下要言妙道也，太子岂欲闻之乎？”

　　于是太子据几而起，曰：“涣乎若一听圣人辩士之言。”涩然汗出，霍然病已。 

　　chǔ tài zǐ yǒu jí ，ér wú kè wǎng wèn zhī yuē ：“fú wén tài zǐ yù tǐ bú ān ，yì shǎo jiān hū ？”tài zǐ yuē ：“bèi ！jǐn xiè kè 。”kè yīn chēng yuē ：“jīn shí tiān xià ān níng ，sì yǔ hé píng ，tài zǐ fāng fù yú nián 。yì zhě jiǔ dān ān lè ，rì yè wú jí ，xié qì xí nì ，zhōng ruò jiē sè 。fēn tún dàn dàn ，xū xī fán chéng ，tì tì chù chù ，wò bú dé míng 。xū zhōng zhòng tīng ，è wén rén shēng ，jīng shén yuè xiè ，bǎi bìng xián shēng 。cōng míng xuàn yào ，yuè nù bú píng 。jiǔ zhí bú fèi ，dà mìng nǎi qīng 。tài zǐ qǐ yǒu shì hū ？”tài zǐ yuē ：“jǐn xiè kè 。lài jun1 zhī lì ，shí shí yǒu zhī ，rán wèi zhì yú shì yě 。”kè yuē ：“jīn fū guì rén zhī zǐ ，bì guān jū ér guī chù ，nèi yǒu bǎo mǔ ，wài yǒu fù fù ，yù jiāo wú suǒ 。yǐn shí zé wēn chún gān cuì ，chéng nóng féi hòu ；yī shang zé zá tà màn xuān ，qián shuò rè shǔ 。suī yǒu jīn shí zhī jiān ，yóu jiāng xiāo shuò ér tǐng jiě yě ，kuàng qí zài jīn gǔ zhī jiān hū zāi ？gù yuē ：zòng ěr mù zhī yù ，zì zhī tǐ zhī ān zhě ，shāng xuè mò zhī hé 。qiě fū chū yú rù niǎn ，mìng yuē jué wěi zhī jī ；dòng fáng qīng gōng ，mìng yuē hán rè zhī méi ；hào chǐ é méi ，mìng yuē fá xìng zhī fǔ ；gān cuì féi nóng ，mìng yuē fǔ cháng zhī yào 。jīn tài zǐ fū sè mí màn ，sì zhī wěi suí ，jīn gǔ tǐng jiě ，xuè mò yín zhuó ，shǒu zú duò yǔ ；yuè nǚ shì qián ，qí jī fèng hòu ；wǎng lái yóu yàn ，zòng zì yú qǔ fáng yǐn jiān zhī zhōng 。cǐ gān cān dú yào ，xì měng shòu zhī zhǎo yá yě 。suǒ cóng lái zhě zhì shēn yuǎn ，yān zhì yǒng jiǔ ér bú fèi ，suī lìng biǎn què zhì nèi ，wū xián zhì wài ，shàng hé jí zāi ！jīn rú tài zǐ zhī bìng zhě ，dú yí shì zhī jun1 zǐ ，bó jiàn qiáng shí ，chéng jiān yǔ shì ，biàn dù yì yì ，cháng wú lí cè ，yǐ wéi yǔ yì 。yān chén zhī lè ，hào táng zhī xīn ，dùn yì zhī zhì ，qí xī yóu zhì zāi ！”

　　tài zǐ yuē ：“nuò 。bìng jǐ ，qǐng shì cǐ yán 。”
　　kè yuē ：“jīn tài zǐ zhī bìng ，kě wú yào shí zhēn cì jiǔ liáo ér yǐ ，kě yǐ yào yán miào dào shuō ér qù zhī ，bú yù wén zhī hū ？”
　　tài zǐ yuē ：“pú yuàn wén zhī 。”
　　kè yuē ：“lóng mén zhī tóng ，gāo bǎi chǐ ér wú zhī 。zhōng yù jié zhī lún jun1 ，gēn fú shū yǐ fèn lí 。shàng yǒu qiān rèn zhī fēng ，xià lín bǎi zhàng zhī jī 。tuān liú sù bō ，yòu dàn dàn zhī 。qí gēn bàn sǐ bàn shēng 。dōng zé liè fēng piāo xiàn 、fēi xuě zhī suǒ jī yě ，xià zé léi tíng 、pī lì zhī suǒ gǎn yě 。cháo zé lí huáng 、gān dàn míng yān ，mù zé jī cí 、mí niǎo xiǔ yān 。dú hú chén hào hū qí shàng ，kūn jī āi míng xiáng hū qí xià 。yú shì bèi qiū shè dōng ，shǐ qín zhì zhuó zhǎn yǐ wéi qín ，yě jiǎn zhī sī yǐ wéi xián ，gū zǐ zhī gōu yǐ wéi yǐn ，jiǔ guǎ zhī ěr yǐ wéi yuē 。shǐ shī táng cāo chàng ，bó zǐ yá wéi zhī gē 。gē yuē ：‘mài xiù xī zhì cháo fēi ，xiàng xū hè xī bèi gǎo huái ，yī jué qū xī lín huí xī 。’fēi niǎo wén zhī ，xī yì ér bú néng qù ；yě shòu wén zhī ，chuí ěr ér bú néng háng ；qí 、jiǎo 、lóu 、yǐ wén zhī ，zhǔ huì ér bú néng qián 。cǐ yì tiān xià zhī zhì bēi yě ，tài zǐ néng qiáng qǐ tīng zhī hū ？”

　　tài zǐ yuē ：“pú bìng wèi néng yě 。”
　　kè yuē ：“chú niú zhī yú ，cài yǐ sǔn pú 。féi gǒu zhī hé ，mào yǐ shān fū 。chǔ miáo zhī shí ，ān hú zhī fàn tuán zhī bú jiě ，yī chuò ér sàn 。yú shì shǐ yī yǐn jiān áo ，yì yá diào hé 。xióng fán zhī nào ，sháo yào zhī jiàng 。báo qí zhī zhì ，xiān lǐ zhī kuài 。qiū huáng zhī sū ，bái lù zhī rú 。lán yīng zhī jiǔ ，zhuó yǐ dí kǒu 。shān liáng zhī cān ，huàn bào zhī tāi 。xiǎo fàn dà chuò ，rú tāng wò xuě 。cǐ yì tiān xià zhī zhì měi yě ，tài zǐ néng qiáng qǐ cháng zhī hū ？”

　　tài zǐ yuē ：“pú bìng wèi néng yě 。”
　　kè yuē ：“zhōng 、dài zhī mǔ ，chǐ zhì zhī chē ；qián sì fēi niǎo ，hòu lèi jù xū ，jué mài fú chù ，zào zhōng fán wài 。jī jiān pèi ，fù yì lù 。yú shì bó lè xiàng qí qián hòu ，wáng liáng 、zào fù wéi zhī yù ，qín quē 、lóu jì wéi zhī yòu 。cǐ liǎng rén zhě ，mǎ yì néng zhǐ zhī ，chē fù néng qǐ zhī 。yú shì shǐ shè qiān yì zhī zhòng ，zhēng qiān lǐ zhī zhú 。cǐ yì tiān xià zhī zhì jun4 yě ，tài zǐ néng qiáng qǐ chéng zhī hū ？”

　　tài zǐ yuē ：“pú bìng wèi néng yě 。”
　　kè yuē ：“jì dēng jǐng yí zhī tái ，nán wàng jīng shān ，běi wàng rǔ hǎi ，zuǒ jiāng yòu hú ，qí lè wú yǒu 。yú shì shǐ bó biàn zhī shì ，yuán běn shān chuān ，jí mìng cǎo mù ，bǐ wù shǔ shì ，lí cí lián lèi 。fú yóu lǎn guān ，nǎi xià zhì jiǔ yú yú huái zhī gōng 。lián láng sì zhù ，tái chéng céng gòu ，fēn yún xuán lǜ 。niǎn dào xié jiāo ，huáng chí yū qǔ 。hùn zhāng 、bái lù ，kǒng niǎo 、kūn hú ，yuān chú 、xiāo qīng ，cuì liè zǐ yīng 。chī lóng 、dé mù ，yōng yōng qún míng 。yáng yú téng yuè ，fèn yì zhèn lín 。jì liáo zhòu liǎo ，màn cǎo fāng líng 。nǚ sāng 、hé liǔ ，sù yè zǐ jīng 。miáo sōng 、yù zhāng ，tiáo shàng zào tiān 。wú tóng 、bìng lǘ ，jí wàng chéng lín 。zhòng fāng fēn yù ，luàn yú wǔ fēng 。cóng róng yī mí ，xiāo xī yáng yīn 。liè zuò zòng jiǔ ，dàng lè yú xīn 。jǐng chūn zuǒ jiǔ ，dù lián lǐ yīn 。zī wèi zá chén ，yáo róu cuò gāi 。liàn sè yú mù ，liú shēng yuè ěr 。yú shì nǎi fā jī chǔ zhī jié fēng ，yáng zhèng 、wèi zhī hào lè 。shǐ xiān shī 、zhēng shū 、yáng wén 、duàn gàn 、wú wá 、lǘ 、fù yǔ zhī tú ，zá jū chuí shāo ，mù tiǎo xīn yǔ ；yú liú bō ，zá dù ruò ，méng qīng chén ，bèi lán zé ，yàn fú ér yù 。cǐ yì tiān xià zhī mí lì hào chǐ guǎng bó zhī lè yě ，tài zǐ néng qiáng qǐ yóu hū ？”

　　tài zǐ yuē ：“pú bìng wèi néng yě 。”
　　kè yuē ：“jiāng wéi tài zǐ xùn qí jì zhī mǎ ，jià fēi líng zhī yú ，chéng mǔ jun4 zhī chéng 。yòu xià fú zhī jìn jiàn ，zuǒ wū hào zhī diāo gōng 。yóu shè hū yún lín ，zhōu chí hū lán zé ，mǐ jiē hū jiāng xún 。yǎn qīng pín ，yóu qīng fēng 。táo yáng qì ，dàng chūn xīn 。zhú jiǎo shòu ，jí qīng qín 。yú shì jí quǎn mǎ zhī cái ，kùn yě shòu zhī zú ，qióng xiàng yù zhī zhì qiǎo ，kǒng hǔ bào ，shè zhì niǎo 。zhú mǎ míng biāo ，yú kuà mí jiǎo 。lǚ yóu jun1 tù ，dǎo jiàn jīng lù ，hàn liú mò zhuì ，yuān fú líng jiǒng 。wú chuàng ér sǐ zhě ，gù zú chōng hòu chéng yǐ 。cǐ xiào liè zhī zhì zhuàng yě ，tài zǐ néng qiáng qǐ yóu hū ？”

　　tài zǐ yuē ：“pú bìng wèi néng yě 。”rán yáng qì jiàn yú méi yǔ zhī jiān ，qīn yín ér shàng ，jǐ mǎn dà zhái 。
　　kè jiàn tài zǐ yǒu yuè sè ，suí tuī ér jìn zhī yuē ：“míng huǒ báo tiān ，bīng chē léi yùn ，jīng qí yǎn jiǎn ，yǔ máo sù fēn 。chí chěng jiǎo zhú ，mù wèi zhēng xiān 。jiǎo mò guǎng bó ，guān wàng zhī yǒu qí 。chún cuì quán xī ，xiàn zhī gōng mén 。”

　　tài zǐ yuē ：“shàn ！yuàn fù wén zhī 。”
　　kè yuē ：“wèi jì 。yú shì zhēn lín shēn zé ，yān yún ān mò ，sì hǔ bìng zuò 。yì wǔ kǒng měng ，tǎn tì shēn báo 。bái rèn wèi wèi ，máo jǐ jiāo cuò 。shōu huò zhǎng gōng ，shǎng cì jīn bó 。yǎn pín sì ruò ，wéi mù rén xí 。zhǐ jiǔ jiā yáo ，xiū páo bīn kè 。yǒng shāng bìng qǐ ，dòng xīn jīng ěr 。chéng bú bì huǐ ，jué jué yǐ nuò ；zhēn xìn zhī sè ，xíng yú jīn shí 。gāo gē chén chàng ，wàn suì wú yì 。cǐ zhēn tài zǐ zhī suǒ xǐ yě ，néng qiáng qǐ ěr yóu hū ？”

　　tài zǐ yuē ：“pú shèn yuàn cóng ，zhí kǒng wéi zhū dà fū lèi ěr 。”rán ér yǒu qǐ sè yǐ 。
　　kè yuē ：“jiāng yǐ bā yuè zhī wàng ，yǔ zhū hóu yuǎn fāng jiāo yóu xiōng dì ，bìng wǎng guān tāo hū guǎng líng zhī qǔ jiāng 。zhì zé wèi jiàn tāo zhī xíng yě ，tú guān shuǐ lì zhī suǒ dào ，zé xù rán zú yǐ hài yǐ 。guān qí suǒ jià yì zhě ，suǒ zhuó bá zhě ，suǒ yáng gǔ zhě ，suǒ wēn fén zhě ，suǒ dí qì zhě ，suī yǒu xīn luè cí gěi ，gù wèi néng lǚ xíng qí suǒ yóu rán yě 。huǎng xī hū xī ，liáo xī lì xī ，hún gǔ gǔ xī ，hū xī huāng xī ，chù xī tǎng xī ，hào wāng yǎng xī ，huāng kuàng kuàng xī 。bǐng yì hū nán shān ，tōng wàng hū dōng hǎi 。hóng dòng xī cāng tiān ，jí lǜ hū yá sì 。liú lǎn wú qióng ，guī shén rì mǔ 。gǔ chéng liú ér xià jiàng xī ，huò bú zhī qí suǒ zhǐ 。huò fēn yún qí liú shé xī ，hū miù wǎng ér bú lái 。lín zhū sì ér yuǎn shì xī ，zhōng xū fán ér yì dài 。mò lí sàn ér fā shǔ xī ，nèi cún xīn ér zì chí 。yú shì zǎo gài xiōng zhōng ，sǎ liàn wǔ cáng ，dàn gǎn shǒu zú ，tuí zhuó fā chǐ 。yú qì tián dài ，shū xiě tiǎn zhuó ，fèn jué hú yí ，fā huáng ěr mù 。dāng shì zhī shí ，suī yǒu yān bìng zhì jí ，yóu jiāng shēn yǔ qǐ bì ，fā gǔ pī lóng ér guān wàng zhī yě ，kuàng zhí miǎo xiǎo fán mèn ，chéng nóng bìng jiǔ zhī tú zāi ！gù yuē ：fā méng jiě huò ，bú zú yǐ yán yě 。”

　　tài zǐ yuē ：“shàn ，rán zé tāo hé qì zāi ？”
　　dá yuē ：“bú jì yě ，rán wén yú shī yuē ，sì shén ér fēi zhě sān ：jí léi wén bǎi lǐ ；jiāng shuǐ nì liú ，hǎi shuǐ shàng cháo ；shān chū yún nèi ，rì yè bú zhǐ 。yǎn yì piāo jí ，bō yǒng ér tāo qǐ 。qí shǐ qǐ yě ，hóng lín lín yān ，ruò bái lù zhī xià xiáng 。qí shǎo jìn yě ，hào hào ái ái ，rú sù chē bái mǎ wéi gài zhī zhāng 。qí bō yǒng ér yún luàn ，rǎo rǎo yān rú sān jun1 zhī téng zhuāng 。qí páng zuò ér bēn qǐ zhě ，piāo piāo yān rú qīng chē zhī lè bīng 。liù jià jiāo lóng ，fù cóng tài bái ，chún chí hào ní ，qián hòu luò yì 。yú yú áng áng ，jū jū jiāng jiāng ，shēn shēn jiāng jiāng 。bì lěi zhòng jiān ，tà zá sì jun1 háng 。hōng yǐn xiōng kē ，zhá pán yǒng yì ，yuán bú kě dāng 。guān qí liǎng páng 。zé pāng bó fú yù ，ān mò gǎn tū ，shàng jī xià lǜ ，yǒu sì yǒng zhuàng zhī zú ，tū nù ér wú wèi 。dǎo bì chōng jīn ，qióng qǔ suí wēi ，yú àn chū zhuī 。yù zhě sǐ ，dāng zhě huài 。chū fā hū huò wéi zhī jīn yá ，gāi zhěn gǔ fèn 。huí xiáng qīng miè ，xián méi tán huán 。mǐ jiē wǔ zǐ zhī shān ，tōng lì gǔ mǔ zhī chǎng ，líng chì àn ，huì fú sāng ，héng bēn sì léi háng 。chéng fèn jué wǔ ，rú zhèn rú nù 。dùn dùn hún hún ，zhuàng rú bēn mǎ 。hún hún dùn dùn ，shēng rú léi gǔ 。fā nù zhì tà ，qīng shēng yáo yì ，hóu bō fèn zhèn ，hé zhàn yú jiè jiè zhī kǒu 。niǎo bú jí fēi ，yú bú jí huí ，shòu bú jí zǒu 。fēn fēn yì yì ，bō yǒng yún luàn ，dàng qǔ nán shān ，bèi jī běi àn ，fù kuī qiū líng ，píng yí xī pàn 。xiǎn xiǎn xì xì ，bēng huài bēi chí ，jué shèng nǎi bà 。gǔ chán yuán ，pī yáng liú sǎ 。héng bào zhī jí ，yú biē shī shì ，diān dǎo yǎn cè ，yóu yóu yuán yuán ，pú fú lián yán 。shén wù guài yí ，bú kě shèng yán ，zhí shǐ rén bó yān ，huí ān qī chuàng yān 。cǐ tiān xià guài yì guǐ guān yě ，tài zǐ néng qiáng qǐ guān zhī hū ？”

　　tài zǐ yuē ：“pú bìng ，wèi néng yě 。”
　　kè yuē ：“jiāng wéi tài zǐ zòu fāng shù zhī shì yǒu zī luè zhě ，ruò zhuāng zhōu 、wèi móu 、yáng zhū 、mò zhuó 、biàn yuān 、zhān hé zhī lún ，shǐ zhī lùn tiān xià zhī jīng wēi ，lǐ wàn wù zhī shì fēi ；kǒng 、lǎo lǎn guān ，mèng zǐ chí chóu ér suàn zhī ，wàn bú shī yī 。cǐ yì tiān xià yào yán miào dào yě ，tài zǐ qǐ yù wén zhī hū ？”

　　yú shì tài zǐ jù jǐ ér qǐ ，yuē ：“huàn hū ruò yī tīng shèng rén biàn shì zhī yán 。”sè rán hàn chū ，huò rán bìng yǐ 。 

　　游都邑以永久，无明略以佐时。徒临川以羡鱼，俟河清乎未期。感蔡子之慷慨，从唐生以决疑。谅天道之微昧，追渔父以同嬉。超埃尘以遐逝，与世事乎长辞。

　　于是仲春令月，时和气清；原隰郁茂，百草滋荣。王雎鼓翼，仓庚哀鸣；交颈颉颃，关关嘤嘤。于焉逍遥，聊以娱情。

　　尔乃龙吟方泽，虎啸山丘。仰飞纤缴，俯钓长流。触矢而毙，贪饵吞钩。落云间之逸禽，悬渊沉之鲨鰡。

　　于时曜灵俄景，继以望舒。极般游之至乐，虽日夕而忘劬。感老氏之遗诫，将回驾乎蓬庐。弹五弦之妙指，咏周、孔之图书。挥翰墨以奋藻，陈三皇之轨模。苟纵心于物外，安知荣辱之所如。 

　　yóu dōu yì yǐ yǒng jiǔ ，wú míng luè yǐ zuǒ shí 。tú lín chuān yǐ xiàn yú ，sì hé qīng hū wèi qī 。gǎn cài zǐ zhī kāng kǎi ，cóng táng shēng yǐ jué yí 。liàng tiān dào zhī wēi mèi ，zhuī yú fù yǐ tóng xī 。chāo āi chén yǐ xiá shì ，yǔ shì shì hū zhǎng cí 。

　　yú shì zhòng chūn lìng yuè ，shí hé qì qīng ；yuán xí yù mào ，bǎi cǎo zī róng 。wáng jū gǔ yì ，cāng gēng āi míng ；jiāo jǐng jié háng ，guān guān yīng yīng 。yú yān xiāo yáo ，liáo yǐ yú qíng 。

　　ěr nǎi lóng yín fāng zé ，hǔ xiào shān qiū 。yǎng fēi xiān jiǎo ，fǔ diào zhǎng liú 。chù shǐ ér bì ，tān ěr tūn gōu 。luò yún jiān zhī yì qín ，xuán yuān chén zhī shā liú 。

　　yú shí yào líng é jǐng ，jì yǐ wàng shū 。jí bān yóu zhī zhì lè ，suī rì xī ér wàng qú 。gǎn lǎo shì zhī yí jiè ，jiāng huí jià hū péng lú 。dàn wǔ xián zhī miào zhǐ ，yǒng zhōu 、kǒng zhī tú shū 。huī hàn mò yǐ fèn zǎo ，chén sān huáng zhī guǐ mó 。gǒu zòng xīn yú wù wài ，ān zhī róng rǔ zhī suǒ rú 。 

　　时黄祖太子射，宾客大会。有献鹦鹉者，举酒于衡前曰：“祢处士，今日无用娱宾，窃以此鸟自远而至，明彗聪善，羽族之可贵，愿先生为之赋，使四座咸共荣观，不亦可乎？”衡因为赋，笔不停缀，文不加点。其辞曰：

　　惟西域之灵鸟兮，挺自然之奇姿。体金精之妙质兮，合火德之明辉。性辩慧而能言兮，才聪明以识机。故其嬉游高峻，栖跱幽深。飞不妄集，翔必择林。绀趾丹觜，绿衣翠衿。采采丽容，咬咬好音。虽同族于羽毛，固殊智而异心。配鸾皇而等美，焉比德于众禽？

　　于是羡芳声之远畅，伟灵表之可嘉。命虞人于陇坻，诏伯益于流沙。跨昆仑而播弋，冠云霓而张罗。虽纲维之备设，终一目之所加。且其容止闲暇，守植安停。逼之不惧，抚之不惊。宁顺从以远害，不违迕以丧生。故献全者受赏，而伤肌者被刑。

　　尔乃归穷委命，离群丧侣。闭以雕笼，翦其翅羽。流飘万里，崎岖重阻。逾岷越障，载罹寒暑。女辞家而适人，臣出身而事主。彼贤哲之逢患，犹栖迟以羁旅。矧禽鸟之微物，能驯扰以安处！眷西路而长怀，望故乡而延伫。忖陋体之腥臊，亦何劳于鼎俎？嗟禄命之衰薄，奚遭时之险巇？岂言语以阶乱，将不密以致危？痛母子之永隔，哀伉俪之生离。匪余年之足惜，愍众雏之无知。背蛮夷之下国，侍君子之光仪。惧名实之不副，耻才能之无奇。羡西都之沃壤，识苦乐之异宜。怀代越之悠思，故每言而称斯。

　　若乃少昊司辰，蓐收整辔。严霜初降，凉风萧瑟。长吟远慕，哀鸣感类。音声凄以激扬，容貌惨以憔悴。闻之者悲伤，见之者陨泪。放臣为之屡叹，弃妻为之歔欷。

　　感平生之游处，若埙篪之相须。何今日之两绝，若胡越之异区？顺笼槛以俯仰，窥户牖以踟蹰。想昆山之高岳，思邓林之扶疏。顾六翮之残毁，虽奋迅其焉如？心怀归而弗果，徒怨毒于一隅。苟竭心于所事，敢背惠而忘初？讬轻鄙之微命，委陋贱之薄躯。期守死以报德，甘尽辞以效愚。恃隆恩于既往，庶弥久而不渝。

　　shí huáng zǔ tài zǐ shè ，bīn kè dà huì 。yǒu xiàn yīng wǔ zhě ，jǔ jiǔ yú héng qián yuē ：“mí chù shì ，jīn rì wú yòng yú bīn ，qiè yǐ cǐ niǎo zì yuǎn ér zhì ，míng huì cōng shàn ，yǔ zú zhī kě guì ，yuàn xiān shēng wéi zhī fù ，shǐ sì zuò xián gòng róng guān ，bú yì kě hū ？”héng yīn wéi fù ，bǐ bú tíng zhuì ，wén bú jiā diǎn 。qí cí yuē ：

　　wéi xī yù zhī líng niǎo xī ，tǐng zì rán zhī qí zī 。tǐ jīn jīng zhī miào zhì xī ，hé huǒ dé zhī míng huī 。xìng biàn huì ér néng yán xī ，cái cōng míng yǐ shí jī 。gù qí xī yóu gāo jun4 ，qī zhì yōu shēn 。fēi bú wàng jí ，xiáng bì zé lín 。gàn zhǐ dān zī ，lǜ yī cuì jīn 。cǎi cǎi lì róng ，yǎo yǎo hǎo yīn 。suī tóng zú yú yǔ máo ，gù shū zhì ér yì xīn 。pèi luán huáng ér děng měi ，yān bǐ dé yú zhòng qín ？

　　yú shì xiàn fāng shēng zhī yuǎn chàng ，wěi líng biǎo zhī kě jiā 。mìng yú rén yú lǒng dǐ ，zhào bó yì yú liú shā 。kuà kūn lún ér bō yì ，guàn yún ní ér zhāng luó 。suī gāng wéi zhī bèi shè ，zhōng yī mù zhī suǒ jiā 。qiě qí róng zhǐ xián xiá ，shǒu zhí ān tíng 。bī zhī bú jù ，fǔ zhī bú jīng 。níng shùn cóng yǐ yuǎn hài ，bú wéi wǔ yǐ sàng shēng 。gù xiàn quán zhě shòu shǎng ，ér shāng jī zhě bèi xíng 。

　　ěr nǎi guī qióng wěi mìng ，lí qún sàng lǚ 。bì yǐ diāo lóng ，jiǎn qí chì yǔ 。liú piāo wàn lǐ ，qí qū zhòng zǔ 。yú mín yuè zhàng ，zǎi lí hán shǔ 。nǚ cí jiā ér shì rén ，chén chū shēn ér shì zhǔ 。bǐ xián zhé zhī féng huàn ，yóu qī chí yǐ jī lǚ 。shěn qín niǎo zhī wēi wù ，néng xùn rǎo yǐ ān chù ！juàn xī lù ér zhǎng huái ，wàng gù xiāng ér yán zhù 。cǔn lòu tǐ zhī xīng sào ，yì hé láo yú dǐng zǔ ？jiē lù mìng zhī shuāi báo ，xī zāo shí zhī xiǎn xī ？qǐ yán yǔ yǐ jiē luàn ，jiāng bú mì yǐ zhì wēi ？tòng mǔ zǐ zhī yǒng gé ，āi kàng lì zhī shēng lí 。fěi yú nián zhī zú xī ，mǐn zhòng chú zhī wú zhī 。bèi mán yí zhī xià guó ，shì jun1 zǐ zhī guāng yí 。jù míng shí zhī bú fù ，chǐ cái néng zhī wú qí 。xiàn xī dōu zhī wò rǎng ，shí kǔ lè zhī yì yí 。huái dài yuè zhī yōu sī ，gù měi yán ér chēng sī 。

　　ruò nǎi shǎo hào sī chén ，rù shōu zhěng pèi 。yán shuāng chū jiàng ，liáng fēng xiāo sè 。zhǎng yín yuǎn mù ，āi míng gǎn lèi 。yīn shēng qī yǐ jī yáng ，róng mào cǎn yǐ qiáo cuì 。wén zhī zhě bēi shāng ，jiàn zhī zhě yǔn lèi 。fàng chén wéi zhī lǚ tàn ，qì qī wéi zhī xū xī 。

　　gǎn píng shēng zhī yóu chù ，ruò xūn chí zhī xiàng xū 。hé jīn rì zhī liǎng jué ，ruò hú yuè zhī yì qū ？shùn lóng kǎn yǐ fǔ yǎng ，kuī hù yǒu yǐ chí chú 。xiǎng kūn shān zhī gāo yuè ，sī dèng lín zhī fú shū 。gù liù hé zhī cán huǐ ，suī fèn xùn qí yān rú ？xīn huái guī ér fú guǒ ，tú yuàn dú yú yī yú 。gǒu jié xīn yú suǒ shì ，gǎn bèi huì ér wàng chū ？tuō qīng bǐ zhī wēi mìng ，wěi lòu jiàn zhī báo qū 。qī shǒu sǐ yǐ bào dé ，gān jìn cí yǐ xiào yú 。shì lóng ēn yú jì wǎng ，shù mí jiǔ ér bú yú 。

　　登兹楼以四望兮，聊暇日以销忧。览斯宇之所处兮，实显敞而寡仇。挟清漳之通浦兮， 倚曲沮之长洲。背坟衍之广陆兮，临皋隰之沃流。北弥陶牧，西接昭邱。华实蔽野，黍稷盈 畴。虽信美而非吾土兮，曾何足以少留！

　　遭纷浊而迁逝兮，漫逾纪以迄今。情眷眷而怀归兮，孰忧思之可任？凭轩槛以遥望兮， 向北风而开襟。平原远而极目兮，蔽荆山之高岑。路逶迤而修迥兮，川既漾而济深。悲旧乡 之壅隔兮，涕横坠而弗禁。昔尼父之在陈兮，有归欤之叹音。钟仪幽而楚奏兮，庄舄显而越 吟。人情同于怀土兮，岂穷达而异心！

　　惟日月之逾迈兮，俟河清其未极。冀王道之一平兮，假高衢而骋力。惧匏瓜之徒悬兮， 畏井渫之莫食。步栖迟以徙倚兮，白日忽其将匿。风萧瑟而并兴兮，天惨惨而无色。兽狂顾 以求群兮，鸟相鸣而举翼，原野阒其无人兮，征夫行而未息。心凄怆以感发兮，意忉怛而惨恻。循阶除而下降兮，气交愤于胸臆。夜参半而不寐兮，怅盘桓以反侧。 

　　dēng zī lóu yǐ sì wàng xī ，liáo xiá rì yǐ xiāo yōu 。lǎn sī yǔ zhī suǒ chù xī ，shí xiǎn chǎng ér guǎ chóu 。jiā qīng zhāng zhī tōng pǔ xī ， yǐ qǔ jǔ zhī zhǎng zhōu 。bèi fén yǎn zhī guǎng lù xī ，lín gāo xí zhī wò liú 。běi mí táo mù ，xī jiē zhāo qiū 。huá shí bì yě ，shǔ jì yíng chóu 。suī xìn měi ér fēi wú tǔ xī ，céng hé zú yǐ shǎo liú ！

　　zāo fēn zhuó ér qiān shì xī ，màn yú jì yǐ qì jīn 。qíng juàn juàn ér huái guī xī ，shú yōu sī zhī kě rèn ？píng xuān kǎn yǐ yáo wàng xī ， xiàng běi fēng ér kāi jīn 。píng yuán yuǎn ér jí mù xī ，bì jīng shān zhī gāo cén 。lù wēi yǐ ér xiū jiǒng xī ，chuān jì yàng ér jì shēn 。bēi jiù xiāng zhī yōng gé xī ，tì héng zhuì ér fú jìn 。xī ní fù zhī zài chén xī ，yǒu guī yú zhī tàn yīn 。zhōng yí yōu ér chǔ zòu xī ，zhuāng xì xiǎn ér yuè yín 。rén qíng tóng yú huái tǔ xī ，qǐ qióng dá ér yì xīn ！

　　wéi rì yuè zhī yú mài xī ，sì hé qīng qí wèi jí 。jì wáng dào zhī yī píng xī ，jiǎ gāo qú ér chěng lì 。jù páo guā zhī tú xuán xī ， wèi jǐng xiè zhī mò shí 。bù qī chí yǐ xǐ yǐ xī ，bái rì hū qí jiāng nì 。fēng xiāo sè ér bìng xìng xī ，tiān cǎn cǎn ér wú sè 。shòu kuáng gù yǐ qiú qún xī ，niǎo xiàng míng ér jǔ yì ，yuán yě qù qí wú rén xī ，zhēng fū háng ér wèi xī 。xīn qī chuàng yǐ gǎn fā xī ，yì dāo dá ér cǎn cè 。xún jiē chú ér xià jiàng xī ，qì jiāo fèn yú xiōng yì 。yè cān bàn ér bú mèi xī ，chàng pán huán yǐ fǎn cè 。 

　　原夫箫干之所生兮，于江南之丘墟。洞条畅而罕节兮，标敷纷以扶疏。徒观其旁山侧兮，则岖嵚岿崎，倚巇迤，诚可悲乎其不安也。弥望傥莽，联延旷荡，又足乐乎其敞闲也。托身躯于后土兮，经万载而不迁。吸至精之滋熙兮，稟苍色之润坚。感阴阳之变化兮，附性命乎皇天。翔风萧萧而径其末兮，回江流川而溉其山。扬素波而挥连珠兮，声礚礚而澍渊。

　　朝露清冷而陨其侧兮，玉液浸润而承其根。孤雌寡鹤，娱优乎其下兮，春禽群嬉，翱翔乎其颠。秋蜩不食，抱朴而长吟兮，玄猿悲啸，搜索乎其间。处幽隐而奥庰兮，密漠泊以猭。惟详察其素体兮，宜清静而弗喧。幸得谥为洞箫兮，蒙圣主之渥恩。可谓惠而不费兮，因天性之自然。

　　于是般匠施巧，夔妃准法。带以象牙，其会合。锼镂里洒，绛唇错杂；邻菌缭纠，罗鳞捷猎；胶致理比，挹抐擫。于是乃使夫性昧之宕冥，生不睹天地之体势，闇于白黑之貌形；愤伊郁而酷，愍眸子之丧精；寡所舒其思虑兮，专发愤乎音声。

　　故吻吮值夫宫商兮，和纷离其匹溢。形旖旎以顺吹兮，瞋以纡郁。气旁迕以飞射兮，驰散涣以逫律。趣从容其勿述兮，骛合遝以诡谲。或浑沌而潺湲兮，猎若枚折；或漫衍而络绎兮，沛焉竞溢。惏栗密率，掩以绝灭，霵晔踕，跳然复出。

　　若乃徐听其曲度兮，廉察其赋歌。啾咇而将吟兮，行鍖銋以和啰。风鸿洞而不绝兮，优娆娆以婆娑。翩绵连以牢落兮，漂乍弃而为他。要复遮其蹊径兮，与讴谣乎相和。

　　故听其巨音，则周流汜滥，并包吐含，若慈父之畜子也。其妙声，则清静厌瘱，顺叙卑达，若孝子之事父也。科条譬类，诚应义理，澎濞慷慨，一何壮士，优柔温润，又似君子。

　　故其武声，则若雷霆輘輷，佚豫以沸。其仁声，则若颽风纷披，容与而施惠。或杂遝以聚敛兮，或拔摋以奋弃。悲怆怳以恻惐兮，时恬淡以绥肆。被淋灑其靡靡兮，时横潰以阳遂。哀悁悁之可怀兮，良醰醰而有味。

　　故贪饕者听之而廉隅兮，狼戾者闻之而不怼。刚毅强暴反仁恩兮，啴唌逸豫戒其失。钟期、牙、旷怅然而愕兮，杞梁之妻不能为其气。师襄、严春不敢窜其巧兮，浸淫、叔子远其类。嚚、顽、朱、均惕复惠兮，桀、跖、鬻、博儡以顿悴。吹参差而入道德兮，故永御而可贵。时奏狡弄，则彷徨翱翔，或留而不行，或行而不留。愺恅澜漫，亡耦失畴，薄索合沓，罔象相求。

　　故知音者乐而悲之，不知音者怪而伟之。故闻其悲声，则莫不怆然累欷，撇涕抆泪；其奏欢娱，则莫不惮漫衍凯，阿那腲腇者已。是以蟋蟀蠖，蚑行喘息；蝼蚁蝘蜒，蝇蝇栩栩。迁延徙迤，鱼瞰鸟睨，垂喙转，瞪瞢忘食，况感阴阳之和，而化风俗之伦哉！

　　乱曰：状若捷武，超腾逾曳，迅漂巧兮。又似流波，泡溲泛，趋巇道兮。哮呷喚，躋躓连绝，淈殄沌兮。搅搜捎，逍遥踊跃，若坏颓兮。优游流离，踌躇稽诣，亦足耽兮。颓唐遂往，长辞远逝，漂不还兮。赖蒙圣化，从容中道，乐不淫兮。条畅洞达，中节操兮。终诗卒曲，尚馀音兮。吟气遗响，联绵漂撇，生微风兮。连延络绎，变无穷兮。 

　　yuán fū xiāo gàn zhī suǒ shēng xī ，yú jiāng nán zhī qiū xū 。dòng tiáo chàng ér hǎn jiē xī ，biāo fū fēn yǐ fú shū 。tú guān qí páng shān cè xī ，zé qū qīn kuī qí ，yǐ xī yǐ ，chéng kě bēi hū qí bú ān yě 。mí wàng tǎng mǎng ，lián yán kuàng dàng ，yòu zú lè hū qí chǎng xián yě 。tuō shēn qū yú hòu tǔ xī ，jīng wàn zǎi ér bú qiān 。xī zhì jīng zhī zī xī xī ，bǐng cāng sè zhī rùn jiān 。gǎn yīn yáng zhī biàn huà xī ，fù xìng mìng hū huáng tiān 。xiáng fēng xiāo xiāo ér jìng qí mò xī ，huí jiāng liú chuān ér gài qí shān 。yáng sù bō ér huī lián zhū xī ，shēng kē kē ér shù yuān 。

　　cháo lù qīng lěng ér yǔn qí cè xī ，yù yè jìn rùn ér chéng qí gēn 。gū cí guǎ hè ，yú yōu hū qí xià xī ，chūn qín qún xī ，áo xiáng hū qí diān 。qiū tiáo bú shí ，bào pǔ ér zhǎng yín xī ，xuán yuán bēi xiào ，sōu suǒ hū qí jiān 。chù yōu yǐn ér ào bǐng xī ，mì mò bó yǐ chuán 。wéi xiáng chá qí sù tǐ xī ，yí qīng jìng ér fú xuān 。xìng dé shì wéi dòng xiāo xī ，méng shèng zhǔ zhī wò ēn 。kě wèi huì ér bú fèi xī ，yīn tiān xìng zhī zì rán 。

　　yú shì bān jiàng shī qiǎo ，kuí fēi zhǔn fǎ 。dài yǐ xiàng yá ，qí huì hé 。sōu lòu lǐ sǎ ，jiàng chún cuò zá ；lín jun1 liáo jiū ，luó lín jié liè ；jiāo zhì lǐ bǐ ，yì nè yè 。yú shì nǎi shǐ fū xìng mèi zhī dàng míng ，shēng bú dǔ tiān dì zhī tǐ shì ，ān yú bái hēi zhī mào xíng ；fèn yī yù ér kù ，mǐn móu zǐ zhī sàng jīng ；guǎ suǒ shū qí sī lǜ xī ，zhuān fā fèn hū yīn shēng 。

　　gù wěn shǔn zhí fū gōng shāng xī ，hé fēn lí qí pǐ yì 。xíng yǐ nǐ yǐ shùn chuī xī ，tián yǐ yū yù 。qì páng wǔ yǐ fēi shè xī ，chí sàn huàn yǐ jué lǜ 。qù cóng róng qí wù shù xī ，wù hé tà yǐ guǐ jué 。huò hún dùn ér chán yuán xī ，liè ruò méi shé ；huò màn yǎn ér luò yì xī ，pèi yān jìng yì 。lán lì mì lǜ ，yǎn yǐ jué miè ，jí yè jié ，tiào rán fù chū 。

　　ruò nǎi xú tīng qí qǔ dù xī ，lián chá qí fù gē 。jiū bì ér jiāng yín xī ，háng zhēn rén yǐ hé luō 。fēng hóng dòng ér bú jué xī ，yōu ráo ráo yǐ pó suō 。piān mián lián yǐ láo luò xī ，piāo zhà qì ér wéi tā 。yào fù zhē qí qī jìng xī ，yǔ ōu yáo hū xiàng hé 。

　　gù tīng qí jù yīn ，zé zhōu liú sì làn ，bìng bāo tǔ hán ，ruò cí fù zhī chù zǐ yě 。qí miào shēng ，zé qīng jìng yàn yì ，shùn xù bēi dá ，ruò xiào zǐ zhī shì fù yě 。kē tiáo pì lèi ，chéng yīng yì lǐ ，péng bì kāng kǎi ，yī hé zhuàng shì ，yōu róu wēn rùn ，yòu sì jun1 zǐ 。

　　gù qí wǔ shēng ，zé ruò léi tíng léng hōng ，yì yù yǐ fèi 。qí rén shēng ，zé ruò kǎi fēng fēn pī ，róng yǔ ér shī huì 。huò zá tà yǐ jù liǎn xī ，huò bá shǎi yǐ fèn qì 。bēi chuàng huǎng yǐ cè yù xī ，shí tián dàn yǐ suí sì 。bèi lín sǎ qí mí mí xī ，shí héng kuì yǐ yáng suí 。āi yuān yuān zhī kě huái xī ，liáng tán tán ér yǒu wèi 。

　　gù tān tāo zhě tīng zhī ér lián yú xī ，láng lì zhě wén zhī ér bú duì 。gāng yì qiáng bào fǎn rén ēn xī ，tān yán yì yù jiè qí shī 。zhōng qī 、yá 、kuàng chàng rán ér è xī ，qǐ liáng zhī qī bú néng wéi qí qì 。shī xiāng 、yán chūn bú gǎn cuàn qí qiǎo xī ，jìn yín 、shū zǐ yuǎn qí lèi 。yín 、wán 、zhū 、jun1 tì fù huì xī ，jié 、zhí 、yù 、bó lěi yǐ dùn cuì 。chuī cān chà ér rù dào dé xī ，gù yǒng yù ér kě guì 。shí zòu jiǎo nòng ，zé páng huáng áo xiáng ，huò liú ér bú háng ，huò háng ér bú liú 。cǎo lǎo lán màn ，wáng ǒu shī chóu ，báo suǒ hé tà ，wǎng xiàng xiàng qiú 。

　　gù zhī yīn zhě lè ér bēi zhī ，bú zhī yīn zhě guài ér wěi zhī 。gù wén qí bēi shēng ，zé mò bú chuàng rán lèi xī ，piě tì wěn lèi ；qí zòu huān yú ，zé mò bú dàn màn yǎn kǎi ，ā nà wěi něi zhě yǐ 。shì yǐ xī shuài huò ，qí háng chuǎn xī ；lóu yǐ yǎn yán ，yíng yíng xǔ xǔ 。qiān yán xǐ yǐ ，yú kàn niǎo nì ，chuí huì zhuǎn ，dèng méng wàng shí ，kuàng gǎn yīn yáng zhī hé ，ér huà fēng sú zhī lún zāi ！

　　luàn yuē ：zhuàng ruò jié wǔ ，chāo téng yú yè ，xùn piāo qiǎo xī 。yòu sì liú bō ，pào sōu fàn ，qū xī dào xī 。xiāo gā huàn ，jī zhì lián jué ，gǔ tiǎn dùn xī 。jiǎo sōu shāo ，xiāo yáo yǒng yuè ，ruò huài tuí xī 。yōu yóu liú lí ，chóu chú jī yì ，yì zú dān xī 。tuí táng suí wǎng ，zhǎng cí yuǎn shì ，piāo bú hái xī 。lài méng shèng huà ，cóng róng zhōng dào ，lè bú yín xī 。tiáo chàng dòng dá ，zhōng jiē cāo xī 。zhōng shī zú qǔ ，shàng yú yīn xī 。yín qì yí xiǎng ，lián mián piāo piě ，shēng wēi fēng xī 。lián yán luò yì ，biàn wú qióng xī 。 

　　延熹二年秋，霖雨逾月。是时梁翼新诛，而徐璜、左悺等五侯擅贵于其处。又起显阳苑于城西，人徒冻饿，不得其命者甚众。白马令李云以直言死，鸿胪陈君以救云抵罪。璜以余能鼓琴，白朝廷，敕陈留太守发遣余。到偃师，病比前，得归。心愤此事，遂託所过，述而成赋。

　　余有行于京洛兮，遘淫雨之经时。塗邅其蹇连兮，潦汙滞而为灾。乘马蹯而不进兮，心郁悒而愤思。聊弘虑以存古兮，宣幽情而属词。

　　夕宿余于大梁兮，诮无忌之称神。哀晋鄙之无辜兮，忿朱亥之篡军。历中牟之旧城兮，憎佛肸之不臣。问甯越之裔胄兮，藐髣髴而无闻。

　　经圃田而瞰北境兮，悟卫康之封疆。迄管邑而增感叹兮，愠叔氏之启商。过汉祖之所隘兮，吊纪信于荥阳。

　　降虎牢之曲阴兮，路丘墟以盘萦。勤诸侯之远戍兮，侈申子之美城。稔涛塗之愎恶兮，陷夫人以大名。登长坂以淩高兮，陟葱山之荛陉；建抚体以立洪高兮，经万世而不倾。迴峭峻以降阻兮，小阜寥其异形。冈岑纡以连属兮，谿谷夐其杳冥。迫嵯峨以乖邪兮，廓严壑以峥嵘。攒棫朴而杂榛楛兮，被浣濯而罗生。步亹菼与台菌兮，缘层崖而结茎。行游目以南望兮，览太室之威灵。顾大河于北垠兮，瞰洛汭之始并。追刘定之攸仪兮，美伯禹之所营。悼太康之失位兮，愍五子之歌声。

　　寻修轨以增举兮，邈悠悠之未央。山风汩以飙涌兮，气慅慅而厉凉。云郁术而四塞兮，雨濛濛而渐唐。仆夫疲而瘁兮，我马虺隤以玄黄。格莽丘而税驾兮，阴曀曀而不阳。

　　哀衰周之多故兮，眺濒隈而增感。忿子带之淫逆兮，唁襄王于坛坎。悲宠嬖之为梗兮，心恻怆而怀惨。

　　乘舫州而湍流兮，浮清波以横厉。想宓妃之灵光兮，神幽隐以潜翳。实熊耳之泉液兮，总伊瀍与涧濑。通渠源于京城兮，引职贡乎荒裔。操吴榜其万艘兮，充王府而纳最。济西溪而容与兮，息鞏都而后逝。愍简公之失师兮，疾子朝之为害。

　　玄云黯以凝结兮，集零雨之溱溱。路阻败而无轨兮，塗泞溺而难遵。率陵阿以登降兮，赴偃师而释勤。壮田横之奉首兮，义二士之侠坟。淹留以候霁兮，感憂心之殷殷。并日夜而遥思兮，宵不寐以极晨。候风云之体势兮，天牢湍而无文。弥信宿而后阕兮，思逶迤以东运。见阳光之显显兮，怀少弭而有欣。

　　命仆夫其就驾兮，吾将往乎京邑。皇家赫而天居兮，万方徂而星集。贵宠煽以弥炽兮，佥守利而不戢。前车覆而未远兮，后乘驱而竞及。穷变巧于台榭兮，民露处而寝洷。消嘉榖于禽兽兮，下糠粃而无粒。弘宽裕于便辟兮，纠忠谏其駸急。怀伊吕而黜逐兮，道无因而获人。唐虞渺其既远兮，常俗生于积习。周道鞠为茂草兮，哀正路之日歰。

　　观风化之得失兮，犹纷挐其多远。无亮采以匡世兮，亦何为乎此畿？甘衡门以宁神兮，詠都人而思归。爰结蹤而迴轨兮，复邦族以自绥。

　　乱曰：跋涉遐路，艰以阻兮。终其永怀，窘阴雨兮。历观群都，寻前绪兮。考之旧闻，厥事举兮。登高斯赋，义有取兮。则善戒恶，岂云苟兮？翩翩独征，无俦与兮。言旋言复，我心胥兮。

　　yán xī èr nián qiū ，lín yǔ yú yuè 。shì shí liáng yì xīn zhū ，ér xú huáng 、zuǒ guàn děng wǔ hóu shàn guì yú qí chù 。yòu qǐ xiǎn yáng yuàn yú chéng xī ，rén tú dòng è ，bú dé qí mìng zhě shèn zhòng 。bái mǎ lìng lǐ yún yǐ zhí yán sǐ ，hóng lú chén jun1 yǐ jiù yún dǐ zuì 。huáng yǐ yú néng gǔ qín ，bái cháo tíng ，chì chén liú tài shǒu fā qiǎn yú 。dào yǎn shī ，bìng bǐ qián ，dé guī 。xīn fèn cǐ shì ，suí tuō suǒ guò ，shù ér chéng fù 。

　　yú yǒu háng yú jīng luò xī ，gòu yín yǔ zhī jīng shí 。tú zhān qí jiǎn lián xī ，liáo yú zhì ér wéi zāi 。chéng mǎ fán ér bú jìn xī ，xīn yù yì ér fèn sī 。liáo hóng lǜ yǐ cún gǔ xī ，xuān yōu qíng ér shǔ cí 。

　　xī xiǔ yú yú dà liáng xī ，qiào wú jì zhī chēng shén 。āi jìn bǐ zhī wú gū xī ，fèn zhū hài zhī cuàn jun1 。lì zhōng móu zhī jiù chéng xī ，zēng fó bì zhī bú chén 。wèn níng yuè zhī yì zhòu xī ，miǎo fǎng fèi ér wú wén 。

　　jīng pǔ tián ér kàn běi jìng xī ，wù wèi kāng zhī fēng jiāng 。qì guǎn yì ér zēng gǎn tàn xī ，yùn shū shì zhī qǐ shāng 。guò hàn zǔ zhī suǒ ài xī ，diào jì xìn yú yíng yáng 。

　　jiàng hǔ láo zhī qǔ yīn xī ，lù qiū xū yǐ pán yíng 。qín zhū hóu zhī yuǎn shù xī ，chǐ shēn zǐ zhī měi chéng 。rěn tāo tú zhī bì è xī ，xiàn fū rén yǐ dà míng 。dēng zhǎng bǎn yǐ líng gāo xī ，zhì cōng shān zhī ráo xíng ；jiàn fǔ tǐ yǐ lì hóng gāo xī ，jīng wàn shì ér bú qīng 。huí qiào jun4 yǐ jiàng zǔ xī ，xiǎo fù liáo qí yì xíng 。gāng cén yū yǐ lián shǔ xī ，jī gǔ xuàn qí yǎo míng 。pò cuó é yǐ guāi xié xī ，kuò yán hè yǐ zhēng róng 。zǎn yù pǔ ér zá zhēn kǔ xī ，bèi huàn zhuó ér luó shēng 。bù wěi tǎn yǔ tái jun1 xī ，yuán céng yá ér jié jīng 。háng yóu mù yǐ nán wàng xī ，lǎn tài shì zhī wēi líng 。gù dà hé yú běi yín xī ，kàn luò tūn zhī shǐ bìng 。zhuī liú dìng zhī yōu yí xī ，měi bó yǔ zhī suǒ yíng 。dào tài kāng zhī shī wèi xī ，mǐn wǔ zǐ zhī gē shēng 。

　　xún xiū guǐ yǐ zēng jǔ xī ，miǎo yōu yōu zhī wèi yāng 。shān fēng gǔ yǐ biāo yǒng xī ，qì cǎo cǎo ér lì liáng 。yún yù shù ér sì sāi xī ，yǔ méng méng ér jiàn táng 。pú fū pí ér cuì xī ，wǒ mǎ huī tuí yǐ xuán huáng 。gé mǎng qiū ér shuì jià xī ，yīn yì yì ér bú yáng 。

　　āi shuāi zhōu zhī duō gù xī ，tiào bīn wēi ér zēng gǎn 。fèn zǐ dài zhī yín nì xī ，yàn xiāng wáng yú tán kǎn 。bēi chǒng bì zhī wéi gěng xī ，xīn cè chuàng ér huái cǎn 。

　　chéng fǎng zhōu ér tuān liú xī ，fú qīng bō yǐ héng lì 。xiǎng mì fēi zhī líng guāng xī ，shén yōu yǐn yǐ qián yì 。shí xióng ěr zhī quán yè xī ，zǒng yī chán yǔ jiàn lài 。tōng qú yuán yú jīng chéng xī ，yǐn zhí gòng hū huāng yì 。cāo wú bǎng qí wàn sōu xī ，chōng wáng fǔ ér nà zuì 。jì xī xī ér róng yǔ xī ，xī gǒng dōu ér hòu shì 。mǐn jiǎn gōng zhī shī shī xī ，jí zǐ cháo zhī wéi hài 。

　　xuán yún àn yǐ níng jié xī ，jí líng yǔ zhī qín qín 。lù zǔ bài ér wú guǐ xī ，tú nìng nì ér nán zūn 。lǜ líng ā yǐ dēng jiàng xī ，fù yǎn shī ér shì qín 。zhuàng tián héng zhī fèng shǒu xī ，yì èr shì zhī xiá fén 。yān liú yǐ hòu jì xī ，gǎn yōu xīn zhī yīn yīn 。bìng rì yè ér yáo sī xī ，xiāo bú mèi yǐ jí chén 。hòu fēng yún zhī tǐ shì xī ，tiān láo tuān ér wú wén 。mí xìn xiǔ ér hòu què xī ，sī wēi yǐ yǐ dōng yùn 。jiàn yáng guāng zhī xiǎn xiǎn xī ，huái shǎo mǐ ér yǒu xīn 。

　　mìng pú fū qí jiù jià xī ，wú jiāng wǎng hū jīng yì 。huáng jiā hè ér tiān jū xī ，wàn fāng cú ér xīng jí 。guì chǒng shān yǐ mí chì xī ，qiān shǒu lì ér bú jí 。qián chē fù ér wèi yuǎn xī ，hòu chéng qū ér jìng jí 。qióng biàn qiǎo yú tái xiè xī ，mín lù chù ér qǐn zhì 。xiāo jiā gǔ yú qín shòu xī ，xià kāng bǐ ér wú lì 。hóng kuān yù yú biàn pì xī ，jiū zhōng jiàn qí qīn jí 。huái yī lǚ ér chù zhú xī ，dào wú yīn ér huò rén 。táng yú miǎo qí jì yuǎn xī ，cháng sú shēng yú jī xí 。zhōu dào jū wéi mào cǎo xī ，āi zhèng lù zhī rì sè 。

　　guān fēng huà zhī dé shī xī ，yóu fēn ná qí duō yuǎn 。wú liàng cǎi yǐ kuāng shì xī ，yì hé wéi hū cǐ jī ？gān héng mén yǐ níng shén xī ，yǒng dōu rén ér sī guī 。yuán jié zōng ér huí guǐ xī ，fù bāng zú yǐ zì suí 。

　　luàn yuē ：bá shè xiá lù ，jiān yǐ zǔ xī 。zhōng qí yǒng huái ，jiǒng yīn yǔ xī 。lì guān qún dōu ，xún qián xù xī 。kǎo zhī jiù wén ，jué shì jǔ xī 。dēng gāo sī fù ，yì yǒu qǔ xī 。zé shàn jiè è ，qǐ yún gǒu xī ？piān piān dú zhēng ，wú chóu yǔ xī 。yán xuán yán fù ，wǒ xīn xū xī 。

　　系高顼之玄胄兮，氏中叶之炳灵。飖颽风而蝉蜕兮，雄朔野以扬声。皇十纪而鸿渐兮，有羽仪于上京。巨滔天而泯夏兮，考遘愍以行谣。终保己而贻则兮，里上仁之所庐。懿前烈之纯淑兮，穷与达其必济。咨孤蒙之眇眇兮，将圮绝而罔阶。岂余身之足殉兮，违世业之可怀。靖潜处以永思兮，经日月而弥远。匪党人之敢拾兮，庶斯言之不玷。

　　魂茕茕与神交兮，精诚发于宵寐。梦登山而迥眺兮，觌幽人之仿彿。揽葛藟而授余兮，眷峻谷曰勿坠。吻昕寤而仰思兮，心蒙蒙犹未察。黄神邈而靡质兮，仪遗谶以臆对。曰乘高而胪神兮，道遐通而不迷。葛绵绵于樛木兮，咏南风以为绥。盖惴惴之临深兮，乃二雅之所祗。既讯尔以吉象兮，又申之以炯戒。盍孟晋以迨群兮，辰倏忽其不再。

　　承灵训其虚徐兮，鎶盘桓而且俟。惟天地之无穷兮，鲜生民之晦在。纷屯邅与蹇连兮，何艰多而智寡。上圣迕而后拔兮，虽群黎之所御。昔卫叔之御昆兮，昆为寇而丧予。管弯弧欲毙仇兮，仇作后而成己。变化故而相诡兮，孰云预其终始！雍造怨而先赏兮，丁繇惠而被戮。栗取吊于逌吉兮，王膺庆于所戚。叛回穴其若兹兮，北叟颇识其倚伏。单治里而外凋兮，张修襮而内逼。聿中和为庶几兮，颜与冉又不得。溺招路以从己兮，谓孔氏犹未可。安慆慆而不萉兮，卒陨身乎世祸。游圣门而靡救兮，虽覆醢其何补？固行行其必凶兮，免盗乱为赖道。形气发于根柢兮，柯叶汇而零茂。恐魍魉之责景兮，羌未得其云已。

　　黎淳耀于高辛兮，芈强大于南汜。嬴取威于伯仪兮，姜本支乎三趾。既仁得其信然兮，仰天路而同轨。东邻虐而歼仁兮，王合位乎三五。戎女烈而丧孝兮，伯徂归于龙虎。发还师以成命兮，重醉行而自耦。震鳞漦于夏庭兮，匝三正而灭姬。巽羽化于宣宫兮，弥五辟而成灾。道修长而世短兮，夐冥默而不周。胥仍物而鬼诹兮，乃穷宙而达幽。妫巢姜于孺筮兮，旦筭祀于契龟。宣曹兴败于下梦兮，鲁卫名谥于铭谣。妣聆呱而劾石兮，许相理而鞫条。道混成而自然兮，术同原而分流。神先心以定命兮，命随行以消息。斡流迁其不济兮，故遭罹而嬴缩。三栾同于一体兮，虽移易而不忒。洞参差其纷错兮，斯众兆之所惑。周贾荡而贡愤兮，齐死生与祸福。抗爽言以矫情兮，信畏牺而忌鵩。

　　所贵圣人至论兮，顺天性而断谊。物有欲而不居兮，亦有恶而不避。守孔约而不贰兮，乃輶德而无累。三仁殊于一致兮，夷惠舛而齐声。木偃息以蕃魏兮，申重茧以存荆。纪焚躬以卫上兮，皓颐志而弗倾。侯草木之区别兮，苟能实其必荣。要没世而不朽兮，乃先民之所程。观天网之纮覆兮，实棐谌而相训。谟先圣之大猷兮，亦邻德而助信。虞韶美而仪凤兮，孔忘味于千载。素文信而厎麟兮，汉宾祚于异代。精通灵而感物兮，神动气而入微。养流睇而猿号兮，李虎发而石开。非精诚其焉通兮，苟无实其孰信？操末技犹必然兮，矧耽躬于道真。登孔昊而上下兮，纬群龙之所经。朝贞观而夕化兮，犹諠己而遗形。若胤彭而偕老兮，诉来哲而通情。

　　乱曰：天造草昧，立性命兮。复心弘道，惟圣贤兮。浑元运物，流不处兮。保身遗名，民之表兮。舍生取谊，以道用兮。忧伤夭物，忝莫痛兮。皓尔太素，曷渝色兮。尚越其几，沦神域兮。

　　xì gāo xū zhī xuán zhòu xī ，shì zhōng yè zhī bǐng líng 。yáo kǎi fēng ér chán tuì xī ，xióng shuò yě yǐ yáng shēng 。huáng shí jì ér hóng jiàn xī ，yǒu yǔ yí yú shàng jīng 。jù tāo tiān ér mǐn xià xī ，kǎo gòu mǐn yǐ háng yáo 。zhōng bǎo jǐ ér yí zé xī ，lǐ shàng rén zhī suǒ lú 。yì qián liè zhī chún shū xī ，qióng yǔ dá qí bì jì 。zī gū méng zhī miǎo miǎo xī ，jiāng pǐ jué ér wǎng jiē 。qǐ yú shēn zhī zú xùn xī ，wéi shì yè zhī kě huái 。jìng qián chù yǐ yǒng sī xī ，jīng rì yuè ér mí yuǎn 。fěi dǎng rén zhī gǎn shí xī ，shù sī yán zhī bú diàn 。

　　hún qióng qióng yǔ shén jiāo xī ，jīng chéng fā yú xiāo mèi 。mèng dēng shān ér jiǒng tiào xī ，dí yōu rén zhī fǎng fú 。lǎn gě lěi ér shòu yú xī ，juàn jun4 gǔ yuē wù zhuì 。wěn xīn wù ér yǎng sī xī ，xīn méng méng yóu wèi chá 。huáng shén miǎo ér mí zhì xī ，yí yí chèn yǐ yì duì 。yuē chéng gāo ér lú shén xī ，dào xiá tōng ér bú mí 。gě mián mián yú liáo mù xī ，yǒng nán fēng yǐ wéi suí 。gài zhuì zhuì zhī lín shēn xī ，nǎi èr yǎ zhī suǒ zhī 。jì xùn ěr yǐ jí xiàng xī ，yòu shēn zhī yǐ jiǒng jiè 。hé mèng jìn yǐ dài qún xī ，chén shū hū qí bú zài 。

　　chéng líng xùn qí xū xú xī ，gē pán huán ér qiě sì 。wéi tiān dì zhī wú qióng xī ，xiān shēng mín zhī huì zài 。fēn tún zhān yǔ jiǎn lián xī ，hé jiān duō ér zhì guǎ 。shàng shèng wǔ ér hòu bá xī ，suī qún lí zhī suǒ yù 。xī wèi shū zhī yù kūn xī ，kūn wéi kòu ér sàng yǔ 。guǎn wān hú yù bì chóu xī ，chóu zuò hòu ér chéng jǐ 。biàn huà gù ér xiàng guǐ xī ，shú yún yù qí zhōng shǐ ！yōng zào yuàn ér xiān shǎng xī ，dīng yáo huì ér bèi lù 。lì qǔ diào yú yōu jí xī ，wáng yīng qìng yú suǒ qī 。pàn huí xué qí ruò zī xī ，běi sǒu pō shí qí yǐ fú 。dān zhì lǐ ér wài diāo xī ，zhāng xiū bó ér nèi bī 。yù zhōng hé wéi shù jǐ xī ，yán yǔ rǎn yòu bú dé 。nì zhāo lù yǐ cóng jǐ xī ，wèi kǒng shì yóu wèi kě 。ān tāo tāo ér bú féi xī ，zú yǔn shēn hū shì huò 。yóu shèng mén ér mí jiù xī ，suī fù hǎi qí hé bǔ ？gù háng háng qí bì xiōng xī ，miǎn dào luàn wéi lài dào 。xíng qì fā yú gēn dǐ xī ，kē yè huì ér líng mào 。kǒng wǎng liǎng zhī zé jǐng xī ，qiāng wèi dé qí yún yǐ 。

　　lí chún yào yú gāo xīn xī ，mǐ qiáng dà yú nán sì 。yíng qǔ wēi yú bó yí xī ，jiāng běn zhī hū sān zhǐ 。jì rén dé qí xìn rán xī ，yǎng tiān lù ér tóng guǐ 。dōng lín nuè ér jiān rén xī ，wáng hé wèi hū sān wǔ 。róng nǚ liè ér sàng xiào xī ，bó cú guī yú lóng hǔ 。fā hái shī yǐ chéng mìng xī ，zhòng zuì háng ér zì ǒu 。zhèn lín tāi yú xià tíng xī ，zā sān zhèng ér miè jī 。xùn yǔ huà yú xuān gōng xī ，mí wǔ pì ér chéng zāi 。dào xiū zhǎng ér shì duǎn xī ，xuàn míng mò ér bú zhōu 。xū réng wù ér guǐ zōu xī ，nǎi qióng zhòu ér dá yōu 。guī cháo jiāng yú rú shì xī ，dàn suàn sì yú qì guī 。xuān cáo xìng bài yú xià mèng xī ，lǔ wèi míng shì yú míng yáo 。bǐ líng guā ér hé shí xī ，xǔ xiàng lǐ ér jū tiáo 。dào hún chéng ér zì rán xī ，shù tóng yuán ér fèn liú 。shén xiān xīn yǐ dìng mìng xī ，mìng suí háng yǐ xiāo xī 。wò liú qiān qí bú jì xī ，gù zāo lí ér yíng suō 。sān luán tóng yú yī tǐ xī ，suī yí yì ér bú tuī 。dòng cān chà qí fēn cuò xī ，sī zhòng zhào zhī suǒ huò 。zhōu jiǎ dàng ér gòng fèn xī ，qí sǐ shēng yǔ huò fú 。kàng shuǎng yán yǐ jiǎo qíng xī ，xìn wèi xī ér jì fú 。

　　suǒ guì shèng rén zhì lùn xī ，shùn tiān xìng ér duàn yì 。wù yǒu yù ér bú jū xī ，yì yǒu è ér bú bì 。shǒu kǒng yuē ér bú èr xī ，nǎi yóu dé ér wú lèi 。sān rén shū yú yī zhì xī ，yí huì chuǎn ér qí shēng 。mù yǎn xī yǐ fān wèi xī ，shēn zhòng jiǎn yǐ cún jīng 。jì fén gōng yǐ wèi shàng xī ，hào yí zhì ér fú qīng 。hóu cǎo mù zhī qū bié xī ，gǒu néng shí qí bì róng 。yào méi shì ér bú xiǔ xī ，nǎi xiān mín zhī suǒ chéng 。guān tiān wǎng zhī hóng fù xī ，shí féi chén ér xiàng xùn 。mó xiān shèng zhī dà yóu xī ，yì lín dé ér zhù xìn 。yú sháo měi ér yí fèng xī ，kǒng wàng wèi yú qiān zǎi 。sù wén xìn ér dǐ lín xī ，hàn bīn zuò yú yì dài 。jīng tōng líng ér gǎn wù xī ，shén dòng qì ér rù wēi 。yǎng liú dì ér yuán hào xī ，lǐ hǔ fā ér shí kāi 。fēi jīng chéng qí yān tōng xī ，gǒu wú shí qí shú xìn ？cāo mò jì yóu bì rán xī ，shěn dān gōng yú dào zhēn 。dēng kǒng hào ér shàng xià xī ，wěi qún lóng zhī suǒ jīng 。cháo zhēn guān ér xī huà xī ，yóu xuān jǐ ér yí xíng 。ruò yìn péng ér xié lǎo xī ，sù lái zhé ér tōng qíng 。

　　luàn yuē ：tiān zào cǎo mèi ，lì xìng mìng xī 。fù xīn hóng dào ，wéi shèng xián xī 。hún yuán yùn wù ，liú bú chù xī 。bǎo shēn yí míng ，mín zhī biǎo xī 。shě shēng qǔ yì ，yǐ dào yòng xī 。yōu shāng yāo wù ，tiǎn mò tòng xī 。hào ěr tài sù ，hé yú sè xī 。shàng yuè qí jǐ ，lún shén yù xī 。

　　扬子遁居，离俗独处。左邻崇山，右接旷野，邻垣乞儿，终贫且窭。礼薄义弊，相与群聚，惆怅失志，呼贫与语：“汝在六极，投弃荒遐。好为庸卒，刑戮相加。匪惟幼稚，嬉戏土沙。居非近邻，接屋连家。恩轻毛羽，义薄轻罗。进不由德，退不受呵。久为滞客，其意谓何？人皆文绣，余褐不完；人皆稻粱，我独藜飧。贫无宝玩，何以接欢？宗室之燕，为乐不槃。徒行负笈，出处易衣。身服百役，手足胼胝。或耘或耔，沾体露肌。朋友道绝，进宫凌迟。厥咎安在？职汝为之！舍汝远窜，昆仑之颠；尔复我随，翰飞戾天。舍尔登山，岩穴隐藏；尔复我随，陟彼高冈。舍尔入海，泛彼柏舟；尔复我随，载沉载浮。我行尔动，我静尔休。岂无他人，从我何求？今汝去矣，勿复久留！”

　　贫曰：“唯唯。主人见逐，多言益嗤。心有所怀，愿得尽辞。昔我乃祖，宣其明德，克佐帝尧，誓为典则。土阶茅茨，匪雕匪饰。爰及季世，纵其昏惑。饕餮之群，贪富苟得。鄙我先人，乃傲乃骄。瑶台琼榭，室屋崇高；流酒为池，积肉为崤。是用鹄逝，不践其朝。三省吾身，谓予无諐。处君之家，福禄如山。忘我大德，思我小怨。堪寒能暑，少而习焉；寒暑不忒，等寿神仙。桀跖不顾，贪类不干。人皆重蔽，予独露居；人皆怵惕，予独无虞！”言辞既磬，色厉目张，摄齐而兴，降阶下堂。“誓将去汝，适彼首阳。孤竹二子，与我连行。”

　　余乃避席，辞谢不直：“请不贰过，闻义则服。长与汝居，终无厌极。”贫遂不去，与我游息。 

　　yáng zǐ dùn jū ，lí sú dú chù 。zuǒ lín chóng shān ，yòu jiē kuàng yě ，lín yuán qǐ ér ，zhōng pín qiě jù 。lǐ báo yì bì ，xiàng yǔ qún jù ，chóu chàng shī zhì ，hū pín yǔ yǔ ：“rǔ zài liù jí ，tóu qì huāng xiá 。hǎo wéi yōng zú ，xíng lù xiàng jiā 。fěi wéi yòu zhì ，xī xì tǔ shā 。jū fēi jìn lín ，jiē wū lián jiā 。ēn qīng máo yǔ ，yì báo qīng luó 。jìn bú yóu dé ，tuì bú shòu hē 。jiǔ wéi zhì kè ，qí yì wèi hé ？rén jiē wén xiù ，yú hè bú wán ；rén jiē dào liáng ，wǒ dú lí sūn 。pín wú bǎo wán ，hé yǐ jiē huān ？zōng shì zhī yàn ，wéi lè bú pán 。tú háng fù jí ，chū chù yì yī 。shēn fú bǎi yì ，shǒu zú pián zhī 。huò yún huò zǐ ，zhān tǐ lù jī 。péng yǒu dào jué ，jìn gōng líng chí 。jué jiù ān zài ？zhí rǔ wéi zhī ！shě rǔ yuǎn cuàn ，kūn lún zhī diān ；ěr fù wǒ suí ，hàn fēi lì tiān 。shě ěr dēng shān ，yán xué yǐn cáng ；ěr fù wǒ suí ，zhì bǐ gāo gāng 。shě ěr rù hǎi ，fàn bǐ bǎi zhōu ；ěr fù wǒ suí ，zǎi chén zǎi fú 。wǒ háng ěr dòng ，wǒ jìng ěr xiū 。qǐ wú tā rén ，cóng wǒ hé qiú ？jīn rǔ qù yǐ ，wù fù jiǔ liú ！”

　　pín yuē ：“wéi wéi 。zhǔ rén jiàn zhú ，duō yán yì chī 。xīn yǒu suǒ huái ，yuàn dé jìn cí 。xī wǒ nǎi zǔ ，xuān qí míng dé ，kè zuǒ dì yáo ，shì wéi diǎn zé 。tǔ jiē máo cí ，fěi diāo fěi shì 。yuán jí jì shì ，zòng qí hūn huò 。tāo tiè zhī qún ，tān fù gǒu dé 。bǐ wǒ xiān rén ，nǎi ào nǎi jiāo 。yáo tái qióng xiè ，shì wū chóng gāo ；liú jiǔ wéi chí ，jī ròu wéi xiáo 。shì yòng hú shì ，bú jiàn qí cháo 。sān shěng wú shēn ，wèi yǔ wú qiān 。chù jun1 zhī jiā ，fú lù rú shān 。wàng wǒ dà dé ，sī wǒ xiǎo yuàn 。kān hán néng shǔ ，shǎo ér xí yān ；hán shǔ bú tuī ，děng shòu shén xiān 。jié zhí bú gù ，tān lèi bú gàn 。rén jiē zhòng bì ，yǔ dú lù jū ；rén jiē chù tì ，yǔ dú wú yú ！”yán cí jì qìng ，sè lì mù zhāng ，shè qí ér xìng ，jiàng jiē xià táng 。“shì jiāng qù rǔ ，shì bǐ shǒu yáng 。gū zhú èr zǐ ，yǔ wǒ lián háng 。”

　　yú nǎi bì xí ，cí xiè bú zhí ：“qǐng bú èr guò ，wén yì zé fú 。zhǎng yǔ rǔ jū ，zhōng wú yàn jí 。”pín suí bú qù ，yǔ wǒ yóu xī 。 

皑如山上雪，皎若云间月。
闻君有两意，故来相决绝。
今日斗酒会，明旦沟水头。
躞蹀御沟上，沟水东西流。
凄凄复凄凄，嫁娶不须啼。
愿得一心人，白头不相离。(一心人 一作：一人心)
竹竿何袅袅，鱼尾何簁簁！
男儿重意气，何用钱刀为！

ái rú shān shàng xuě ，jiǎo ruò yún jiān yuè 。
wén jun1 yǒu liǎng yì ，gù lái xiàng jué jué 。
jīn rì dòu jiǔ huì ，míng dàn gōu shuǐ tóu 。
xiè dié yù gōu shàng ，gōu shuǐ dōng xī liú 。
qī qī fù qī qī ，jià qǔ bú xū tí 。
yuàn dé yī xīn rén ，bái tóu bú xiàng lí 。(yī xīn rén yī zuò ：yī rén xīn )
zhú gān hé niǎo niǎo ，yú wěi hé shāi shāi ！
nán ér zhòng yì qì ，hé yòng qián dāo wéi ！

别梦依稀咒逝川，故园三十二年前。
红旗卷起农奴戟，黑手高悬霸主鞭。
为有牺牲多壮志，敢叫日月换新天。
喜看稻菽千重浪，遍地英雄下夕烟。

bié mèng yī xī zhòu shì chuān ，gù yuán sān shí èr nián qián 。
hóng qí juàn qǐ nóng nú jǐ ，hēi shǒu gāo xuán bà zhǔ biān 。
wéi yǒu xī shēng duō zhuàng zhì ，gǎn jiào rì yuè huàn xīn tiān 。
xǐ kàn dào shū qiān zhòng làng ，biàn dì yīng xióng xià xī yān 。

欲息人天籁，都沉车马音。
风铃呶忽语，午塔闲无阴。
久坐槛生暖，忘言意转深。
明朝即长路，惜取此时心。

yù xī rén tiān lài ，dōu chén chē mǎ yīn 。
fēng líng náo hū yǔ ，wǔ tǎ xián wú yīn 。
jiǔ zuò kǎn shēng nuǎn ，wàng yán yì zhuǎn shēn 。
míng cháo jí zhǎng lù ，xī qǔ cǐ shí xīn 。

孩儿立志出乡关，学不成名誓不还。
埋骨何须桑梓地，人生无处不青山。

hái ér lì zhì chū xiāng guān ，xué bú chéng míng shì bú hái 。
mái gǔ hé xū sāng zǐ dì ，rén shēng wú chù bú qīng shān 。

羞红鬓浅恨，晚风未落，片绣点重茵。

旧堤分燕尾，桂棹轻鸥，宝勒倚残云。

千丝怨碧，渐路入、仙坞迷津。

肠漫回，隔花时见、背面楚腰身。

逡巡。题门惆怅，坠履牵萦。数幽其难准。还始觉、留情缘眼，宽带因春。

明朝事与孤烟冷。做满湖、风雨愁人。山黛瞑，尘波淡绿无痕。

xiū hóng bìn qiǎn hèn ，wǎn fēng wèi luò ，piàn xiù diǎn zhòng yīn 。

jiù dī fèn yàn wěi ，guì zhào qīng ōu ，bǎo lè yǐ cán yún 。

qiān sī yuàn bì ，jiàn lù rù 、xiān wù mí jīn 。

cháng màn huí ，gé huā shí jiàn 、bèi miàn chǔ yāo shēn 。

qūn xún 。tí mén chóu chàng ，zhuì lǚ qiān yíng 。shù yōu qí nán zhǔn 。hái shǐ jiào 、liú qíng yuán yǎn ，kuān dài yīn chūn 。

míng cháo shì yǔ gū yān lěng 。zuò mǎn hú 、fēng yǔ chóu rén 。shān dài míng ，chén bō dàn lǜ wú hén 。